کتاب شرح حدیث اربعمائة جلد دوم

(اجمالی از خصایص انسان از منظر حضرت امیر علیه السلام)

«حدیث اربعمأة» حدیثی از امیرمؤمنان امام على علیه‌السلام است که آن حضرت در مجلسى چهارصد مطلب از مطالب مورد نیاز مسلمانان را که براى اصلاح امور دین و دنیاى خود بدان‌ها نیازمندند به اصحابش آموخت. فقها به مناسبت در باب‌هاى مختلف به مضامین این حدیث استناد کرده‌اند.

منبع این حدیث شریف دو کتاب شریف «خصال» و «تحف العقول» می‌باشد، البته مرحوم علامه مجلسی نیز به نقل از شیخ صدوق این حدیث شریف را در جلد ده بحارالانوار آورده است. که انتخاب ایشان برای متن حدیث؛ کتاب «خصال» بوده است.

در میان این ۴۰۰ فراز از حدیث شریف، مطالب طبی، فقهی، اعتقادی، اخلاقی و معرفتی وجود دارد و حتی بعضاً با اشاره به آیات قرآنی، در واقع به نوعی گریزهای تفسیر قرآن نیز در آن یافت می‌شود؛ از این رو، این حدیث شریف می‌تواند در ساحات مختلف حیات بشریت مورد استفاده قرار بگیرد؛ به نظر می‌رسد این حدیث در واقع ارائه یک الگوی مناسب برای چگونه زیستن و پرداختن به سبک زندگی اسلامی محسوب می‌شود.

نقطه قوت و تمایز این اثر از دیگر آثار نویسنده و دیگر آثار مشابه در زمینه شرح احادیث اهل بیت (ع)، اتّکاء و اکتفاء به لبّ و جان کلام اهل بیت (ع) بوده است؛ در واقع، سعی بر این شده است که دسته بندی کتاب به صورتی باشد که طلاب و به‌خصوص مبلغینِ سبک زندگی اسلامی با در دست داشتن این کتاب بر روی منبر و ایام تبلیغی به سهولت بتوانند نکات هر فراز را برای مخاطبین به سلیس‌ترین بیان تشریح کنند؛ از این جهت، مطالب نویسنده در هر فراز ثبت و ضبط شده و سپس حتی المقدور خلاصه شده و ذیل هر فراز هشت نکته دارد.از دیگر نقاط قوت این کتاب، در جهت تهیه و تنظیم، استفاده از منابع متقدم و ارجاع به متون دست اول حدیثی و روایی است؛ در واقع، سعی بر این بوده است که ارجاع به کتاب حدیثی متأخر و سده‌های اخیر به کمترین حد ممکن باشد.

با مطالعه این اثر می‌توان به پاسخ ده‌ها سؤال دست یافت که برخی از آنها عبارتند از: ماهیت فقر چیست؟ منشأ بیماری ها چیست؟ انتظار فرج چه ابعادی دارد؟ پنج زمان استجابت دعا کدام است؟ تأثیر دعا برقضای الهی چگونه است؟ نیکی کردن به چه افرادی ممنوع است؟ مجلس شراب؟ چگونه انفاق به منزلۀ جهاد در راه خداست؟ پرهیز از اختلاف؟ جایگاه سکوت چیست و فضیلت آن در چه مواردی است؟ مراد از تَعَرُّب بعد از هجرت چیست و چرا مذموم است؟ و ….