مراقبات اخلاق توحیدی (جلد سوم)

پس از مراقبه مرتبه اول، نوبت به مراقبه حریمداری می‌رسد. در حقیقت، سالک باید توجه به این مطلب داشته باشد که همۀ موجودات در مرتبه خود دارای شعور هستند و اعمال او را رصد می‌کنند؛ پس در روز قیامت به نفع یا ضرر او شهادت می‌دهند. آیات فراوانی در قرآن از شهادت موجودات در روز قیامت و یا تسبیح و تقدیس آنان در همین دنیا خبر می‌دهند و بیانگر درک و شعور و سمع و بصرداشتن همه موجودات -حتی جمادات- در قبال وقایع اطراف آنان هستند: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُم‏» (الإسراء، 44)؛ بنابراین انسان باید مراقب باشد و بداند که تمام موجودات در حکم دوربینی هستند که اعمال او را ثبت و ضبط می‌کنند. جلد سوم از مجموعه «مراقبات اخلاق توحیدی» شامل این مرتبه از مراقبه است.